اصول قفسه بندی انبار صنایع غذایی
صنایع غذایی به شدت به مدیریت موثر و کارآمد انبار برای حصول اطمینان از ذخیره سازی ایمن و توزیع به موقع محصولات متکی است. یکی از حیاتی ترین جنبه های طراحی انبار و لجستیک زنجیره تأمین در صنایع غذایی، سیستم قفسه بندی است. سیستم انبارش مناسب نه تنها استفاده از فضا را به حداکثر می رساند، بلکه نقش مهمی در حفظ ایمنی و کیفیت مواد غذایی ایفا می کند. این مقاله به بررسی اصول کلیدی قفسه بندی انبار در صنایع غذایی می پردازد.
ایمنی و بهداشت مواد غذایی
مهم ترین اصل در قفسه بندی صنایع غذایی، حفظ بالاترین استانداردهای ایمنی و بهداشت مواد غذایی است. مواد به کار رفته در ساخت اجزاء سیستم انبارش و قفسه بندی فلزی, باید غیر سمی و در برابر خوردگی مقاوم باشند و به راحتی تمیز شوند. فولاد ضد زنگ، پلاستیک و پوشش های رنگ پودری یا گالوانیزه معمولاً مواردی هستند که این معیارها را برآورده می کنند. طراحی سیستم انبارش و قفسه بندی فروشگاهی باید به گونه ای باشد که از تجمع گرد و غبار، زوائد و رطوبت نیز جلوگیری کند که می توانند منجر به رشد باکتری شوند.
کنترل دما
بسیاری از محصولات غذایی برای انبارش به محدوده دمایی خاصی نیاز دارند. سیستم های قفسه بندی در انبارهای مواد غذایی باید با محیط های کنترل شده دما سازگار باشند. این امر ممکن است شامل استفاده از مواد تخصصی باشد که می توانند در برابر سرمای شدید در سردخانه های منجمد مقاومت کنند یا موادی که دما را در محل های ذخیره سازی محیطی منتقل نمی کنند. پیکربندی و چیدمان قفسه بندی همچنین باید امکان گردش هوای مناسب را برای حفظ دمای ثابت در سراسر منطقه ذخیره سازی فراهم کند.
دوام و ظرفیت بار
انبارهای صنایع غذایی اغلب با بارهای سنگین سر و کار دارند، به ویژه در مناطقی که مواد فله یا کنسروها را ذخیره می کنند. قفسه بندی باید از استحکام، سختی و پایداری کافی برخودار باشد تا این وزنه ها را بدون خطر فرو ریختن تحمل کند. ظرفیت بار هر طبقه وهر دهانه سیستم انبارش باید به وضوح مشخص شود و بازرسی های منظم برای اطمینان از یکپارچگی سازه به عمل آید.
انعطاف پذیری و سازگار بودن
صنعت غذایی با تغییر خطوط تولید و تغییرات فصلی، پویا است. انتخاب سیستم قفسه بندی مناسب باید به گونه ای باشد که این انعطاف پذیری و سازگاری را با پیکربندی متناسب با اندازه ها و اشکال مختلف محصول فراهم کند. اتوماسیون، ارتفاع قابل تنظیم طبقات درحد مجاز ازنظر سازه ای، تقسیم کننده های قابل جابجایی، ویژگی هایی هستند که می توانند انعطاف پذیری را افزایش دهند.
دسترسی و ارگونومی
انتخاب کارآمد سفارش در انبارهای مواد غذایی ضروری است. قفسه بندی باید با در نظر گرفتن ارگونومی طراحی شود تا کارکنان به راحتی و ایمن به محصولات دسترسی داشته باشند. این امر ممکن است شامل استفاده از ارتفاع کمتر طبقه برای اقلام سنگین تر در بارگذاری دستی، سیستم های برچسب گذاری واضح و عرض راهرو مناسب برای تجهیزات جاجایی بار مانند جک پالت یا وسائل حمل شاخک دار مکانیکی/ برقی باشد.
رعایت مقررات
قفسه بندی صنایع غذایی باید با مقررات مختلفی ایمنی ملی / محلی در مورد ذخیره سازی مواد غذایی و دستورالعمل های ایمنی داخلی، مطابقت داشته باشد. این امر استفاده از مواد تایید شده برای تماس با مواد غذایی، حفظ فاصله مناسب از دیوارها و سقف ها برای کنترل و تمیز کردن آفات و زوائد، رعایت دمای محیطی مناسب و حصول اطمینان از دسترسی آسان بدون مانع به خروجی های اضطراری یا سیستم های اطفاء حریق ، را دربر می گیرد.
ردیابی و مدیریت موجودی
سیستم های انبارش مدرن صنایع غذایی اغلب از فناوری برای افزایش قابلیت ردیابی و مدیریت موجودی استفاده میکنند. این می تواند شامل سیستم های بارکد، برچسب های RFID یا ادغام با نرم افزار مدیریت انبار باشد. چنین سیستمهایی به ردیابی مکانهای محصول، نظارت بر تاریخ انقضا و سادهسازی فرآیند برداشت، ارسال و توزیع یعنی افزایش توان عملیاتی، ارتقاء بهره وری، کمک میکنند.
پیشگیری از آلودگی متقابل
در انبارهایی که انواع محصولات غذایی را نگهداری می کنند، طراحی قفسه بندی باید از آلودگی متقابل جلوگیری کند. این شامل تفکیک مناسب انواع مختلف مواد غذایی، با در نظر گرفتن آلرژن ها، غذاهای خام و آماده، و محصولات با بوی قوی است. پوشش طبقات سیستم انبارش یا ویژگی های مهار نشت نیز می توانند از آلودگی محصولات در قفسه های پایینی جلوگیری کنند.
پایداری زیست محیطی
همانطور که پایداری زیست محیطی در صنایع غذایی اهمیت فزاینده ای پیدا می کند، سیستم های قفسه بندی نیز بدین منظور در حال تکامل هستند. این شامل استفاده از مواد قابل بازیافت، طرحها با مصرف کمتر مواد، کاهش نیاز به نور مصنوعی و سیستمهایی که ضایعات محصول را با دید بهتر به حداقل می رسانند یا سازماندهی و تفکیک می کنند، میشود.
راه حل های ذخیره سازی
با توجه به ابعاد و وزن بارواحد، جابجایی ماشینی بار و الزام چرخه سرد، بار واحد با وسائل جابجایی بار گذاشت و برداشت می شوند:
- سیستم انبارش پالت راک متحرک
- سیستم انبارش خود جریان
- سیستم انبارش شاتل راک
- سیستم انبارش خودکار AS/RS (خودسوله / VNA بار پالتی – بار کوچک)
- با توجه به الزام چرخه سرد، انبار باید سردخانه (سرد / منجمد) باشد
- استفاده از وسائل جابجایی بار متناسب با نوع سیستم انبارش، تراکم و توان عملیاتی مورد نظر
- می توان از نقاله های زمینی یا هوایی در ناحیه های تغذیه و تخلیه سیستم انبارش استفاده نمود.
استانداردهای قفسه بندی انبار
- استفاده از استراتژی های FIFO و FEFO در انبارش کالاها
- EN 15512
- استاندارد ملی ایران به شماره 23394 (EN 15635)
- استاندارد ملی ایران به شماره 18840 (EN 15620)
- FEM 9.831-1
- FEM 9.832
- FEM 10.2.19
افتخارات دژپاد در همکاری با صنعت غذایی
در این زمینه شرکت دژپاد به منظور توانمندی های زیر می تواند همکار مفیدی در ارائه راه حل های تمام عیار به مشتریان محترم در این صنعت باشد:
مزایای انتخاب دژپاد برای حل مسائل لجستیک درون بنگاهی:
- پشتوانه قوی و قابل اتکاء علمی و تجربی
- تسلط بر دانش روز در لجستیک درون بنگاهی
- استفاده از استانداردهای معتبر ملی و بین المللی در طراحی، ساخت و اجرای سیستم های انبارش
- کیفیت یکنواخت و درجه یک محصولات (ISO 9001:2015)
- طراحی و جانمایی سیستم انبارش بر اساس شرایط محیطی و نیازها و الزامات استفاده کننده
- دستیابی به راه حل بهینه
- ضمانت سیستم انبارش اجرا شده توسط دژپاد
سخن پایانی
اصول قفسه بندی انبار صنایع غذایی بسیار فراتر از راه حل های ذخیره سازی ساده است. آنها یک تعامل پیچیده از ایمنی مواد غذایی، رعایت زمان انقضاء، کارایی، انطباق با مقررات و سازگاری های محیطی را در بر می گیرند. با رعایت این اصول، انبارهای صنایع غذایی می توانند ذخیره سازی ایمن و توزیع به موقع و کارآمد محصولات را تضمین کنند و در نهایت به کیفیت و ایمنی کلی زنجیره تامین مواد غذایی کمک کنند. همان طور که استانداردهای فناوری و صنعت به تکامل خود ادامه می دهند، طراحی و اجرای سیستم های انبارش نیز همیشه با هدف بهبود ایمنی، کیفیت و کارایی عملیاتی لجستیک صنایع مواد غذایی انجام می شود.
علاوه بر این اصول، قفسه بندی انبار صنایع غذایی نیز باید طراحی ارگونومیک را در اولویت قرار دهد. این شامل در نظر گرفتن عواملی مانند ایمنی و راحتی کارکنان، سهولت دسترسی به محصولات و استفاده کارآمد از فضا است. با ترکیب ارتفاع طبقات قابل تنظیم قفسه بندی ها، سیستم های جابجایی بار ارگونومیک و سیستم های برچسب گذاری واضح، بنگاه های اقتصادی می توانند محیطی کاربردی تر و با بهره وری بهینه برای کارکنان انبار خود ایجاد کنند. علاوه بر این، پیشرفتهای مداوم در اتوماسیون و رباتیک نیز بر طراحی سیستمهای انبارش تأثیر میگذارند و امکان افزایش کارایی و بهرهوری در انبارهای صنایع غذایی را فراهم میکنند.
